Grafika w Europie - rozwój
Decydujące znaczenie dla rozwoju grafiki europejskiej miało "przybycie" na Stary Kontynent papieru. Papier, wynaleziony w Chinach, w Europie pojawił się za pośrednictwem Arabów, początkowo w Hiszpanii i na Sycylii. Pierwsze papiernie powstały w Europie w XII i XIII wieku, a pierwsze odbitki graficzne - ryciny - pojawiły się pod koniec XIV wieku. Najwcześniejsze prace, głównie o tematyce religijnej, wykonano techniką drzeworytu. Wiek XV to stulecie rozwoju ilustracji książkowej, technik graficznych i druku. Nie sposób przecenić wkładu jaki wniósł Johannes Gutenberg. Upowszechnienie się wynalazku ruchomej czcionki, którego Gutenberg dokonał około 1450 roku, było dla grafiki momentem przełomowym. W XV wieku powstaje wiele drukarni, rośnie liczba książek, a wraz z nią dynamicznej rozwija się sztuka ilustracji. Kolejne stulecie przyniosło jeszcze większy wzrost produkcji książek. W wieku XVII zaczęto wydawać gazety i używać grafiki jako nośnika kultury masowej, co także dodało rozpędu rozwojowi sztuki ilustracyjnej i druku.
Grafika europejska - wybitni twórcy rycin
W historii grafiki europejskiej poszczególnych regionów istotną rolę odegrali wybitni twórcy, którzy wyznaczyli kierunki jej rozwoju, a ich dokonania stanowiły nieocenione źródło ilustracji dla innych artystów. Autorem, który zapisał się w historii grafiki holenderskiej złotymi zgłoskami jest Lucas van Leyden, znany też jako Lucas Hugensz (1494-1533), niderlandzki malarz i grafik, który do perfekcji opanował technikę miedziorytniczą i zasłynął m.in. doskonałym oddawaniem architektury. Pozostawił po sobie 175 sztychów i 110 grafik. W 1521 roku van Leyden spotkał się z innym gigantem epoki, Albrechtem Dürerem, najwybitniejszym artystą niemieckiego renesansu, który wśród technik graficznych upodobał sobie najpierw drzeworyt, potem miedzioryt. Eksperymentował również z suchą igłą i akwafortą. Jedną z naistotniejszych zasług Dürera jest właśnie jego szczególny wkład w rozwój technik graficznych. Artysta nadawał drzeworytowi rangę samodzielnego dzieła sztuki. Techniką tą posługiwał się z taką wirtuozerią, że doprowadził drzeworyt do poziomu precyzji wykonania możliwej do osiągnięcia w miedziorycie, w którym to z kolek doszedł do perfekcji w operowaniu światłem, Do twórczości Dürera i dzieł włoskich artystów renesansowych odwoływali się tak zwani Mali Mistrzowie (niemieckie "Kleinmeister"), grupa niemieckich miedziorytników i akwaforcistów działających w pierwszej połowie XVI wieku. Nazwa ich formacji wzięła się stąd, że tworzyli małoformatowe ryciny ornamentalne i figuralne o róznorodnej tematyce. Ich sztychy służyły za wzory licznych wyrobów rzemiosła artystycznego.
Za twórcę grafiki reprodukcyjnej uznawany jest włoski miedziorytnik okresu renesansu Miarcantoni Raimondi, uczeń złotnika i malarza Francesca Francji, założyciel szkoły dla rysowników, który zapisał się w historii sztuki kopiami dzieł Albrechta Dürera, Michała Anioła, Rafaela, Giulia Romano. Zachowało się około 300 jego miedziorytów. Raimonddi znany jest także z tego, że jako pierwszy włoski rytownik eksperymentował z akwafortą, łącząc ją z miedziorytem. Zajmował się ilustrowaniem książek.
Bogatą spuściznę, bo aż 1400-1500 rycin i około 2000 rysunków pozostawił po sobie XVII-wieczny francuski rysownik i grafik z Lotaryngii, Jacques Callot, którego bratanek Claude Caloot był nadwornym malarzem na polskich dworach królewskich XVII wieku.
Dla dziejów grafiki istotna jest również zachowana, znajdująca się w dużych zbiorach europejskich, twórczość graficzna Rembrandta, zwłaszcza jego ryciny - akwaforty oddające wspaniale efekty światłocieniowe mistrza.
Zobacz firm o rycinach Rembrandta w zbiorach Polskiej Akademii Umiejętności:
Postacią żyjącą w XVIII wieku, której twórczość zaważyła na losach europejskich grafik jest londyńczyk William Hogarth, angielski malarz i miedziorytnik, autor rycin - rysunkowych satyr przypominających dzisiejsze komiksy. Hogharth tworzyła w okresie, gdy sztuka zaczęła się komercjalizować. Wystawy nie odbywały się już tylko w kościołach i domach koneserów, ale w oknach sklepowych, tawernach, budynkach publicznych, a kopie dzieł twórców sprzedawano w drukarniach. Do rozpowszechnienia się mody na sztukę nowożytną, zwłaszcza przedstawienia architektury, przyczynił się włoski architekt i rytownik Giovanni Battista Piranesi, autor ponad 2000 rycin - akwafort i miedziorytów.
Zobacz również inne artykuły o historii grafiki:
ROZWÓJ GRAFIKI EUROPEJSKIEJ (tu jesteś)
ZAINTERESOWANIE GRAFIKĄ W POLSCE
GRAFIKI BOTANICZNE i ZOOLOGICZNE